Ngày MV “Từ nơi tôi sinh ra” được phát hành, cộng đồng mạng Việt Nam dậy sóng vì một chi tiết bất ngờ: Lionel Messi – huyền thoại bóng đá thế giới – xuất hiện trong khung hình cùng ca sĩ Jack J97. Đây được xem là một “cú nổ truyền thông” chưa từng có tiền lệ trong làng nhạc Việt. Tuy nhiên, sự ngỡ ngàng nhanh chóng nhường chỗ cho hàng loạt nghi vấn: liệu hình ảnh của Messi có được sử dụng hợp pháp trong MV? Liệu đây là sản phẩm của một buổi gặp gỡ riêng tư, hay là sự “lách luật” về quyền hình ảnh cá nhân?
Chưa đầy một năm sau, những nghi ngờ dường như đang có cơ sở khi phía Messi được cho là đã có động thái phản ứng chính thức. Một email được lan truyền rộng rãi trong giới truyền thông quốc tế tiết lộ rằng đại diện pháp lý của Messi khẳng định không hề nhận được yêu cầu xin phép và đang cân nhắc các bước pháp lý tiếp theo.
Theo thông tin được chia sẻ trên mạng xã hội, email từ phía Messi nêu rõ: “Không có bất kỳ thỏa thuận thương mại nào được ký kết. Hình ảnh của Lionel đã bị sử dụng mà không có sự đồng thuận.” Thậm chí, đội ngũ của siêu sao người Argentina còn chủ động yêu cầu được gửi đường dẫn MV để tiến hành kiểm tra nội dung và chuẩn bị hồ sơ pháp lý nếu cần.
Thông tin này lập tức trở thành tâm điểm bàn luận. Nhiều người nhận định, nếu bị phía Messi kiện, Jack có thể phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng, từ gỡ bỏ MV, xin lỗi công khai, đến bồi thường tài chính – điều chưa từng xảy ra với một nghệ sĩ V-Pop. Ngược lại, một bộ phận khán giả vẫn bênh vực Jack, cho rằng buổi gặp gỡ tại Paris (được đồn đoán là có phí) đã cho phép sử dụng hình ảnh trong một giới hạn nhất định. Nhưng liệu “giới hạn” đó có bao gồm việc lồng ghép vào MV ca nhạc và phát hành thương mại hay không – đó lại là chuyện hoàn toàn khác.
Rộ tin phía Messi chuẩn bị kiện Jack vì dùng hình ảnh trái phép trong MV
Tại các quốc gia có nền tảng pháp lý phát triển, quyền hình ảnh cá nhân (Right of Publicity) là một trong những quyền được bảo vệ chặt chẽ. Đặc biệt với người nổi tiếng như Messi – người có thương hiệu cá nhân trị giá hàng trăm triệu USD – việc sử dụng hình ảnh trong bất kỳ mục đích thương mại nào đều phải được sự cho phép bằng văn bản rõ ràng, có ghi điều khoản sử dụng, thời gian, mục đích và phạm vi xuất hiện.
Ngay cả khi buổi gặp gỡ được dàn xếp thông qua một bên trung gian (thường là công ty quản lý hình ảnh hoặc các agency VIP), việc quay phim hay ghi hình cũng không đồng nghĩa với quyền được thương mại hóa nội dung đó.
Nếu phía Messi xác nhận rằng không có thỏa thuận nào được ký kết, thì MV của Jack có thể bị xem là vi phạm bản quyền hình ảnh, dẫn tới kiện tụng theo luật sở hữu trí tuệ quốc tế, thậm chí tại tòa án Pháp, nơi buổi gặp được tổ chức – một điều hoàn toàn có thể xảy ra trong bối cảnh các bên thuộc nhiều quốc gia khác nhau.
Kịch bản nhẹ nhất là phía Messi yêu cầu gỡ bỏ MV và có một văn bản xin lỗi công khai. Trong trường hợp nặng hơn, vụ việc có thể bị đưa ra trọng tài quốc tế hoặc tòa án dân sự, nơi Jack có thể bị buộc phải bồi thường tổn thất hình ảnh và lợi nhuận phát sinh từ việc sử dụng hình ảnh trái phép. Con số này có thể lên tới hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu USD, tùy theo mức độ thương mại hóa, doanh thu, và ảnh hưởng đến thương hiệu Messi.
Ngoài ra, điều đáng lo hơn là tác động lâu dài đến hình ảnh cá nhân và sự nghiệp nghệ thuật. Trong ngành giải trí hiện đại, uy tín và đạo đức nghề nghiệp là yếu tố sống còn. Nếu Jack bị xác định cố tình “lách luật”, rất có thể các đối tác thương mại, nhà đầu tư hay nhãn hàng sẽ rút lui. Còn nếu đây chỉ là sơ suất, anh và ê-kíp vẫn cần đối diện với trách nhiệm giải trình minh bạch.
Vụ việc này không chỉ dừng lại ở khía cạnh pháp lý mà còn tạo ra làn sóng tranh cãi trong cộng đồng mạng. Một bộ phận người hâm mộ bênh vực Jack, khẳng định đây là “gặp gỡ cá nhân có trả phí” và anh có quyền khai thác hình ảnh trong phạm vi thỏa thuận. Tuy nhiên, phần lớn ý kiến cho rằng việc xuất hiện của Messi trong một MV phát hành rộng rãi mang yếu tố thương mại đã vượt quá giới hạn của “quyền sử dụng cá nhân”.
Hơn nữa, việc không có bất kỳ phát ngôn xác nhận nào từ phía Messi ngay từ đầu càng khiến dư luận nghi ngờ tính minh bạch của vụ việc.
Hình ảnh gây tranh cãi dữ dội trong MV "Từ nơi tôi sinh ra"
Sử dụng hình ảnh người nổi tiếng là con dao hai lưỡi. Nếu làm đúng quy trình, đó có thể là cú hích truyền thông đắt giá. Nhưng nếu thiếu hiểu biết hoặc cố tình vượt ranh giới pháp lý, cái giá phải trả là rất đắt. Jack J97 có thể là trường hợp đầu tiên trong V-Pop đối mặt với một vụ kiện bản quyền hình ảnh ở cấp độ toàn cầu – điều chưa từng xảy ra trước đây.
Vụ việc vẫn đang phát triển và cần thêm các xác nhận chính thức. Nhưng một điều chắc chắn: khi người như Messi lên tiếng, đó không còn là câu chuyện showbiz thông thường, mà là lời cảnh báo về việc tôn trọng luật pháp và ranh giới của quyền cá nhân – dù bạn là ai, và ở bất kỳ nền giải trí nào.